kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
Rocznie z refundowanej pomocy specjalistów przychodni korzysta ok. 30 tysięcy pacjentów, głównie mieszkańców Biskupina.
- Przychodnia działa w tym miejscu od 1962 roku, ale jej sytuacja nigdy nie była tak zła – mówi zastępca kierownika przychodni, dr Anna Guszpit. – Jeszcze dziesięć lat temu działało u nas 13 specjalistycznych poradni. Fundusz stopniowo ograniczał nam kontrakty, po kolei nie zawierając z nami umów na chirurgię dziecięcą, alergologiczną, urologiczną, diabetologiczną, rehabilitacyjną. Od września tracimy kolejne.
Tym razem ofiarami NFZ padły poradnie chirurgii ogólnej, ginekologiczno-położnicza, neurologiczna i reumatologiczna. Wiąże się to z radykalną redukcją zatrudnienia, pracę tracą m.in. lekarze specjaliści, w tym ci znani swoim pacjentów od wielu lat.
Problem powstał po rozstrzygnięciu konkursu na poradnie specjalistyczne, który dolnośląski NFZ ogłosił w nagłym trybie w marcu. NFZ rozwiązał wtedy wszystkie umowy na specjalistykę ambulatoryjną, mimo że miały one obowiązywać do końca roku. Szefowa dolnośląskiego oddziału, Wioletta Niemiec, tłumaczyła taką decyzję licznymi nieprawidłowościami w jakości usług, koniecznością kontroli wszystkich podmiotów, oczywiście dla dobra pacjenta. Pracownicy NFZ sprawdzili prawie 3 tysiące poradni w całym regionie. Ważny był dla nich sprzęt, wyposażenie i ogólnie warunki przyjmowania pacjentów, a także zatrudnienie lekarzy specjalistów i ich czas pracy. Problem w tym, że specjaliści I stopnia w ogóle nie byli brani pod uwagę. Tak, jakby wieloletnie nieraz doświadczenie i wiedza tych lekarzy w najmniejszym stopniu się nie liczyła. W efekcie obecnie zakończonych konkursów, w całym województwie kontrakty straciło blisko 650 poradni.
Problemem zajął się samorząd lekarski, który uważa, że NFZ dyskryminuje lekarzy z „jedynką”, łamiąc zasady równego traktowania świadczeniodawców i wolnej konkurencji.
- Z naszej analizy wynika, że właśnie brak specjalistów II stopnia był głównym powodem odrzucania ofert – mówi Jacek Chodorski, sekretarz Dolnośląskiej Rady Lekarskiej. – Większość poradni spełniała wszystkie ostre kryteria wymagane przez NFZ, ale decydujące było to, że zatrudniają lekarzy z I stopniem specjalizacji. Dochodziło przy tym do kuriozalnych sytuacji, np. wybrania oferty specjalisty, deklarującego 72 godziny pracy tygodniowo. Przecież to nierealne! A jednak dla NFZ wiarygodne i skutkujące odrzuceniem oferty innego specjalisty. Sednem problemu jest jednak to, że lekarze z „jedynką” mają według wszelkich przepisów pełne prawo wykonywania zawodu, a NFZ w sposób ewidentny je narusza.
Samorząd lekarski protestował już na etapie rozwiązywania umów na ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Jego zdaniem, popartym opiniami prawników, odbyło się to z naruszeniem prawa cywilnego i zasad uczciwej konkurencji. Protestem DRL nikt się nie przejął, ale samorząd postanowił dokładniej przyjrzeć się postępowaniu konkursowemu i jego efektom. Zbierał informacje z całego regionu i otrzymał dziesiątki alarmujących sygnałów, że w trakcie całej procedury doszło do wielu nieprawidłowości.
DRL zarzuca DOW NFZ nierówne traktowanie oferentów zarówno na etapie kontroli, jak i podczas negocjacji. W jednych poradniach kontrola była pobieżna, by nie powiedzieć: fikcyjna, w innych niezwykle sumienna. Samorząd ma sygnały o oburzających i patologicznych sytuacjach, gdy niektórym sugerowano obniżenie ceny w celu poprawy miejsca w rankingu, a innym nie. Lekarze skarżą się, że podczas negocjacji, które niektórzy wręcz nazywają farsą, zostali świadomie wprowadzani w błąd. Zdaniem DRL niejawny i niejasny był także sposób przyznawania limitów punktowych.
Takie opinie potwierdza także wiceszefowa Przychodni na Biskupie:
- Sprawdzano nas bardzo skrupulatnie, kontrolerzy odkręcali nawet kurki z wodą – opowiada dr Guszpit. – Nie mam nic przeciwko takiej sumienności, ale tylko wówczas gdy wszyscy są traktowani równo i gdy ma ona rzeczywiście służyć dbałości o jakość usług. Naprawdę nie wiemy, jakie konkretnie zastrzeżenia ma do nas NFZ. Spełniamy wszystkie kryteria, mamy dobrze wyposażone gabinety, latami inwestowaliśmy w nowoczesny sprzęt. Tymczasem NFZ tak samo ocenia poradnie, będące właścicielami aparatury, jak te, które jej nie mają i badania zlecają innym. Najgorsze jest to, że nie ma nawet szans, by się dowiedzieć, dlaczego nie podpisano z nami umów. Ta część postępowania konkursowego jest tajna nawet dla nas. Mam jednak głębokie przekonanie, że nie odbyło się to tak, jak powinno.
Najbardziej rażącym w opinii pani doktor przykładem jest odrzucenie oferty poradni reumatologicznej, gdzie akurat nie było problemu z lekarzem, bo ma on II stopień specjalizacji i jest do dyspozycji pacjentów w stu procentach deklarowanego czasu pracy.
- My nie dostaliśmy kontraktu, chociaż mamy odpowiedniego specjalistę, aparat RTG i podjazd dla niepełnosprawnych – wylicza lekarka. – Ale inna poradnia na osiedlu podpisała umowę, mimo że korzysta z naszego RTG, a pacjenci muszą w drodze do niej pokonać kilkanaście schodów! Gdzie tu logika i o co tu chodzi? Dodam, że wśród pacjentów korzystających z porad naszego reumatologa dominują osoby starsze, często poruszające się o kulach. Kiedy przekazujemy im informację, gdzie teraz mają najbliżej specjalistę, pytają: „A jak ja tam wejdę?”
O szczegółach dotyczących konkretnych poradni w NFZ się nie dowiemy, skoro nawet dla strony postępowania konkursowego są one niejawne (co zresztą jest sytuacją kuriozalną, bo nawet przestępcy mają wgląd w akta swoich spraw). Fundusz zawsze tłumaczy się jednakowo: wybrali najlepszych, pacjenci tylko na tym zyskają. Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ chwali się, że wartość nowych kontraktów w poradniach specjalistycznych na Dolnym Śląsku od 1 września do 31 grudnia br. wynosi 129 mln zł, czyli 8 mln więcej w porównaniu do wartości rozwiązanych umów. Umożliwiło to zakontraktowanie o 100 tysięcy więcej porad u specjalistów. Dodatkowo wydłużył się średni czas pracy poradni z 29,5 godzin do 32 godzin w tygodniu. To niewątpliwe korzyści, ale tylko wtedy, gdy patrzy się wyłącznie na liczby. Z licznych sygnałów od lekarzy wynika, że nie musi się to przełożyć na profity dla pacjentów. Zapisani w kolejki do specjalistów poradni, które straciły kontrakty, będą teraz musieli odczekać swoje gdzie indziej. W małych ośrodkach zdarzają się sytuacje, gdy z dwóch specjalistycznych poradni z umową z NFZ pozostała jedna, zatem prawo pacjenta do wyboru lekarza stało się fikcją.
Przychodnia na Biskupinie w nowej odsłonie będzie miała kontrakty tylko na cztery poradnie: ortopedyczną, laryngologiczną, dermatologiczną i okulistyczną. W przypadku tej ostatniej pacjentom także będzie trudniej dostać się do specjalisty, ponieważ kontrakt został okrojony o dwie trzecie.
- To będzie tragedia – komentuje Ewa Sicińska, mieszkanka ul. Bacciarellego. – Przychodnia przy Olszewskiego była tu „od zawsze”, to jedyne miejsce na Biskupinie, gdzie można było zrobić wszystkie badania kompleksowo, nie czekając miesiącami w kolejce i skorzystać z pomocy wielu kilku specjalistów bez jeżdżenia po całym mieście.
Pani Ewa wielokrotnie była pacjentką tutejszego chirurga, ortopedy i okulisty, a swoją 87-letnią mamę z pobliskiego Sępolna przyprowadza do reumatologa. Nie wyobraża sobie poszukiwania teraz innych lekarzy, a prawdopodobną likwidację poradni reumatologicznej określa jako „niepojętą”.
Na domiar złego NFZ informuje, że niezgodna z prawem jest „odmowa rejestracji w dniu zgłoszenia pacjenta w placówce tj. nie wyznaczanie kolejnego terminu w planie leczenia lub terminu na liście oczekujących z uwagi na np. „wyczerpanie kontraktu” na bieżący rok i brak aktualnie podpisanej umowy na rok następny”. Co to znaczy? Pacjent zostanie zarejestrowany do specjalisty, przyjdzie w określonym terminie i dowie się, że nie zostanie przyjęty. Kto pojmie logikę takiej procedury? Za to łatwo wyobrazić sobie awantury, do jakich siłą rzeczy dojdzie w przychodniach.
Kierownictwo Przychodni na Biskupinie odwołało się od krzywdzących – jego zdaniem – decyzji NFZ, ale realistycznie ocenia szansę na ich zmianę jako żadne. Z tego, co obserwuje na stronie WWW Funduszu, wynika, że wszystkie odwołania rozpatrywane są negatywnie.
- Uzasadnienie w każdym przypadku jest identyczne, pisane według jednego schematu – dodaje dr Guszpit. - Żadnego przekonującego argumentu, same ogólniki.
O swoich problemach przychodnia zawiadomiła też władze Wrocławia, które wprawdzie nie mają żadnego wpływu na działanie NFZ, ale to do miasta należy budynek placówki i ustalanie stawek czynszu. W obecnej sytuacji trudno będzie utrzymać budynek.
Dolnośląska Rada Lekarska, wystąpiła z prośbą o interwencję w sprawie całego konkursu do ministra zdrowia, UOKiK oraz prezesa NFZ. Jeśli nawet ktokolwiek rzeczywiście uważnie przyjrzy się wszystkim zarzutom, to zapewne będzie to trwało miesiącami. Tymczasem wielu chorych, w tym także z Biskupina, musi zapomnieć o opiece swojego lekarza, którego od lat darzyło zaufaniem.
